Συμμορίες στα σχολεία

Με όπλο τον «τσαμπουκά», κρατώντας στιλέτα, σουγιάδες, αλυσίδες, σιδερογροθιές μέχρι και κλομπ, σπέρνουν το φόβο μέσα και έξω από το σχολείο. Ολοένα και περισσότεροι μαθητές συμμετέχουν σε συμμορίες ανηλίκων εκβιάζοντας, απειλώντας και κλέβοντας, είτε συνομηλίκους τους είτε ηλικιωμένους οι οποίοι είναι αδύναμοι να αντισταθούν.

Έρευνα του Εργαστηρίου Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών του Πανεπιστήμιου της Αθήνας καταδεικνύει πως ένας στους δέκα μαθητές είναι μέλος παρέας που εμφανίζει παραβατική συμπεριφορά, ενώ, σύμφωνα με την υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της ΕΛ.ΑΣ., το 2008 συνελήφθησαν μόνο στην Αττική 2.700 ανήλικοι, εκ των οποίων το 40% αφορά στην ομαδική παραβατικότητα.

Ο σχηματισμός συμμοριών είναι αποτέλεσμα της οικονομικής βιωσιμότητας αλλά και άλλων μεταβλητών όπως το φύλλο, το κοινωνικό status και η φυλή. Συνήθως είναι παιδιά με άσχημη επίδοση στα μαθήματα του σχολείου και θέλουν με αυτόν τον τρόπο να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των υπολοίπων, βρίσκοντας όμως τον ‘‘αρνητικό’’ τρόπο. Νομίζουν ότι όλοι τους σέβονται ενώ στην πραγματικότητα δεν τους υπολογίζουν καθόλου μια και οι συμπεριφορές που εισπράττουν από αυτούς είναι πάντα αρνητικές, Η επιθυμία τους να ενταχθούν σε μια ομάδα να γίνουν αποδεκτοί τους οδηγεί σε λάθος επιλογές. Η συμμορία αποτελεί γι’ αυτούς την οικογένειά τους, καλύπτει την ανασφάλειά τους και νομίζουν ότι αποκτούν αυτοεκτίμηση.

Στη χώρα μας, μέχρι σήμερα έχουν παρουσιαστεί φαινόμενα, όπως η συγκρότηση ομάδων μαθητών που καταφέρονται εναντίον συμμαθητών τους με λεκτική ή σωματική βία ή ακόμα και με σκοπό την κλοπή αντικειμένων τους, όπως ρούχα και κινητά τηλέφωνα.

Η έξαρση που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια έχει προβληματίσει τους ειδικούς. Στην προσπάθειά τους να ελαττώσουν το φαινόμενο αυτό αποφασίσθηκε η μη χρήση των κινητών στους χώρους του σχολείου, με ποινή αποβολής. Αμέσως μετά, το υπουργείο επανήλθε με νέα ανακοίνωσή του, η οποία απαγορεύει την κατοχή κινητών από μαθητές στους χώρους των σχολείων, αφήνοντας παραθυράκι για κατ' εξαίρεση κατοχή κινητού, το οποίο όμως θα είναι κλειστό.

Η σωστότερη αντιμετώπιση των σύγχρονων μορφών βίας στο σχολικό περιβάλλον, είναι η προσπάθεια ενδυνάμωσης των σχέσεων μεταξύ της κοινότητας των καθηγητών και της κοινότητας των μαθητών, με παράλληλη ενεργοποίηση των μαθητικών συμβουλίων και των συλλόγων των καθηγητών. Η παρουσία σχολικού φύλακα κρίνεται επιβεβλημένη, όχι για να αστυνομεύει τους μαθητές, αλλά για να αποτρέπει την ανάπτυξη οποιουδήποτε εν δυνάμει κινδύνου θα ήταν δυνατό να προέλθει από εξωσχολικό παράγοντα, εις βάρος των μαθητών ή των σχολικών εγκαταστάσεων.

Δυστυχώς, οι καθηγητές βλέπουν το σχολείο ως δουλειά, η οποία θα τους αποδώσει το απαιτούμενο για να ζήσουν εισόδημα, ξεχνώντας ορισμένες φορές την παιδαγωγική τους ιδιότητα και παρουσιάζονται στο σχολείο 10΄πριν αναλάβουν υπηρεσία και αποχωρούν αμέσως μετά τη λήξη της εργασίας τους. Ορισμένοι μαθητές βλέπουν το σχολείο ως «κρεματόριο», μιας και κανείς από τους ενηλίκους δεν φρόντισε να τους κάνει να το αγαπήσουν και να αντιληφθούν τη χρησιμότητά του. Τα 15μελή συμβούλια, δραστηριοποιούνται μόνο για την ικανοποίηση αιτημάτων των μαθητών, όπως εκδρομές, καθώς και για την έναρξη και διατήρηση ή όχι καταλήψεων. Έχοντας αυτές τις τυποποιημένες συμπεριφορές είναι δύσκολο να αναπτυχθούν οι μεταξύ τους σχέσεις. Η καταστολή θα πρέπει να είναι το τελευταίο μέσο συμμόρφωσης ενάντια στην παραβατικότητα των νέων. Η διαπαιδαγώγηση και η ενδυνάμωση του χαρακτήρα του παιδιού πρέπει να αρχίζει από το νηπιαγωγείο και να συνεχίζεται μέχρι και το λύκειο. Απαραίτητη είναι και η επιμόρφωση των καθηγητών και δασκάλων ώστε να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν σωστά τα φαινόμενα βίας που παρατηρούνται. Η ύπαρξη σχολικού ψυχολόγου και η καλή συνεργασία σχολείου και γονέων μακροπρόθεσμα θα βοηθήσει στο να μειωθούν τα φαινόμενα δημιουργίας των συμμοριών.

Ιωάννα Λυτρίδου